Ruimtelijk Perspectief Achterhoek

Landelijk gezien komen veel opgaven op ons af: de ruimte komt onder druk te staan. Ook in de Achterhoek moeten we plek vinden voor voldoende woningen én voor de energietransitie, waarbij we water en natuur herstellen en de landbouw verduurzamen. Tegelijk willen we de leefbaarheid van onze regio behouden.

Daarom maakten we samen een Ruimtelijk Perspectief Achterhoek: een toekomstverhaal dat sturing geeft aan hoe we de ruimte in onze regio de komende decennia willen gebruiken en ontwikkelen. Zo kunnen we het landschap dat we koesteren, goed doorgeven aan degenen die we koesteren.

De handleiding hoe we het gebruiken, vind je hier.
Je vindt dit toekomstverhaal hier.

Een doorkijk naar ons toekomstlandschap

Het Ruimtelijk Perspectief Achterhoek is een toekomstverhaal; een doorkijk voor de langere termijn, richting 2100. Het laat zien hoe we als regio onze kwaliteiten en kracht willen versterken en welke afwegingen daarbij horen. Niet alles kan, en niet alles kan overal. Het toekomstverhaal helpt ons koers te houden bij ruimtelijke keuzes over wonen, werken, natuur en bereikbaarheid.

Wat staat er ongeveer in het perspectief?

Het perspectief beschrijft wat belangrijk is voor een sterke en leefbare Achterhoek in de toekomst. Denk aan:

• Voldoende en passende woningen, vooral in en rond bestaande dorpen en steden.
• Sterke kernen, met voorzieningen die voor iedereen bereikbaar blijven.
• Een toekomstbestendige economie, waarin ondernemers kunnen groeien en talent wordt behouden.
• Ruimte voor landbouw én natuur, in een manier die beide vooruithelpt.
• Duurzame energie-oplossingen, passend bij het landschap.
• Een gezonde leefomgeving, met beken die ruimte krijgen, bescherming tegen wateroverlast en droogte, en aandacht voor water, klimaat en veiligheid.

De vervolgstappen op deze punten zetten we vanuit vijf uitgangspunten: onze centrale positionering in de Euregio, het actief inzetten op verbreden van economie en dubbele verjonging, de acceptatie dat het landschap gaat veranderen, in het ruimtelijk domein ook de 3-O samenwerking toepassen en tot slot het inzetten de eigen ‘Achterhoek Stijl’ voor het borgen van kernwaarden en daarmee de ‘manier waarop we dat hier doen’.

Samen sterker

Deze punten zijn richtinggevend, geen harde keuzes. Het perspectief helpt gemeenten, met ieder ook hun eigen omgevingsvisie, en partners om in de komende jaren weloverwogen en samenhangende besluiten te nemen.

Daarnaast kan de regio met dit Ruimtelijk Perspectief Achterhoek helder en onderbouwd richting Rijk en provincie inbrengen wat de regio nodig heeft en wat past bij het Achterhoekse karakter. Het zorgt ervoor dat de Achterhoek niet alleen reageert op plannen van bovenaf, maar proactief meedenkt over beleid dat invloed heeft op het Achterhoekse landschap.

Gezamenlijk ontwikkeld

Het Ruimtelijk Perspectief Achterhoek kwam tot stand in nauwe samenwerking met de acht gemeenten, waterschap Rijn en IJssel, maatschappelijke organisaties en ondernemers; onze 3O-samenwerking. Bestuurders daarvan werken samen in de Stuurgroep Ruimtelijk Perspectief Achterhoek. Provincie Gelderland neemt eveneens deel in de Stuurgroep vanuit haar regisseursrol in de ruimte.  

Wat nu?

Het perspectief dat op 15 december 2025 door de Achterhoek Raad is aangenomen, is het resultaat van bijna twee jaar samenwerking. Bestuurders benadrukken dat die samenwerking ook in de uitvoering centraal blijft staan. De vervolgstap is nu om een gezamenlijk programma met projecten vorm te geven waarmee we dit toekomstbeeld samen verder inkleuren.

Gelopen proces

• Een contourenschets (vastgesteld op 16 december 2024) vormde de basis voor een stappenplan. Je vindt hier deze uitgebreide contourenschets en de samenvatting.
• In het begin van 2025 zijn bijeenkomsten bij de acht gemeenteraden georganiseerd, om hen verder te betrekken in de inhoud en het proces.
• In mei was er een regionale informatiebijeenkomst met raadsleden en alle thematafels waarin vier toekomstscenario’s werden besproken om richting te zoeken voor het RPA. Zie hiervoor deze video en de link naar de vier scenario’s.
• In de zomer was er een werkatelier/bijeenkomst met een jongerenpanel.
• Uit al deze stappen destilleerde bureau BVR een rode draad; het toekomstverhaal dat de gewenste ontwikkeling schetst, passend bij de Achterhoek.
• Op 22 september gaf bureau BVR de Achterhoek Raad hiervan een update en deelde de status van het toekomstverhaal met daarin een aantal uitgangspunten en minimale richtinggevende uitspraken die voor de Achterhoek nodig zijn. Samen met de handleiding hoe dit toekomstverhaal te gebruiken, vormt dit het Ruimtelijk Perspectief Achterhoek.
• Op 12 november vond er een regionale informatiebijeenkomst plaats in de aanloop naar de behandeling in de acht gemeenteraden. Zie hieronder de video met de terugblik hierop:

• In de periode tussen 12 november en december behandelden alle acht gemeenteraden het Ruimtelijk Perspectief Achterhoek. Hen werd gevraagd kennis te nemen van het Ruimtelijk Perspectief Achterhoek en de intentie uit te spreken om de komende jaren samen te werken aan de ruimtelijke opgaven in de Achterhoek.
• Op 15 december 2025 stelde de Achterhoek Raad het Ruimtelijk Perspectief Achterhoek (het toekomstverhaal 2100 en de handleiding), vast met als doel om samen verder te bouwen een toekomstbestendige regio, waarin economische ontwikkeling, wonen, natuur en leefomgeving met elkaar in balans zijn.

Passend in de landelijke en provinciale ruimtepuzzels

De ruimte in Nederland wordt steeds intensiever gebruikt. Het Rijk en de provincies werken aan nieuwe kaders voor de ruimtelijke inrichting van het land voor de komende 20 tot 30 jaar, zoals de Nota Ruimte van de Rijksoverheid en de Ruimtelijke Arrangementen tussen provincie en Rijk. Daarin worden al bestaande afspraken, zoals de Woondeal, opgenomen. Het Ruimtelijk Perspectief Achterhoek sluit hierop aan en brengt de regionale ambities in beeld. Zo leveren we als Achterhoek bouwstenen aan voor provinciale en landelijke keuzes over wonen, energie, landbouw, natuur en bereikbaarheid. Het perspectief helpt om de Achterhoek op een stevige en juiste wijze binnen deze bredere ‘ruimtepuzzel’ te positioneren.

–> Luister hier naar de podcast AchterCast, waarin we in de eerste aflevering dieper op het RPA ingaan.

–> Lees hier het interview met Emmeke Gosselink, voorzitter van de stuurgroep en wethouder in gemeente Bronckhorst (het interview is uit 2022, bij de start van het traject).