De bodem als basis: boerenexperimenten in de Achterhoek leveren waardevolle inzichten op
Binnen het ontwikkelpad Vruchtbare Bodem lopen in de Achterhoek verschillende boerenexperimenten die bijdragen aan toekomstbestendige landbouw. Twee sprekende voorbeelden zijn De lessen van VK-Oost en Verschralen tot we een ons wegen. Beide onderzoeken laten zien hoe belangrijk goed bodembeheer is, voor biodiversiteit, opbrengst én duurzaamheid.
VK-Oost: leren van een unieke dataset
VK-Oost is een netwerk van circa 350 melkveehouders dat al ruim tien jaar nauwgezet data verzamelt over bodem, kringlopen en bedrijfsvoering. Binnen het experiment De lessen van VK-Oost wordt deze unieke bron van informatie geanalyseerd om beter te begrijpen wat kringlooplandbouw oplevert. De eerste bevindingen zijn veelbelovend: boeren maken bewuste keuzes, en dat vertaalt zich bijvoorbeeld in een beter bodem-pH.
Volgens data-analist Jur Eekelder zijn de resultaten waardevol, niet alleen voor boeren zelf, maar ook voor beleidsmakers en andere regio’s. “Het is uniek wat we aan data in handen hebben. Daarmee kunnen we laten zien dat duurzaam bodembeheer en minder uitstoot wérken – voor boer én maatschappij.” De inzichten stromen terug in het leerprogramma van VK-Oost en bieden handvatten voor verdere verdieping, zoals bodemvruchtbaarheid in relatie tot ruwvoeropbrengsten.
VALA: tijd voor herijking van botanisch graslandbeheer
Tegelijkertijd brengt het experiment Verschralen tot we een ons wegen een belangrijke waarschuwing: te ver doorgevoerde verschraling kan averechts uitpakken. Op 40 hooilandpercelen van VALA is onderzoek gedaan naar de gevolgen van jarenlang beheer zonder bemesting. De conclusie is helder: de bodem is op veel plekken te zuur geworden, met verstoorde bodemprocessen, verarmd bodemleven en een lagere biodiversiteit als gevolg.
Onderzoeker Rob Geerts pleit voor herstelmaatregelen, zoals het gebruik van organische mest en kalk, om de balans in het grasland te herstellen. “We willen toe naar kruidenrijkere graslanden met meer bloei, hogere voederwaarde en meer insecten. Dat vraagt een omslag in denken, maar ook praktische ondersteuning voor boeren.” VALA wil deelnemers ondersteunen met kennis én middelen, zoals het beschikbaar stellen van kalk op de meest verzuurde percelen.
Leren in en met de regio
Beide experimenten tonen de kracht van samenwerking en kennisdeling. Door te meten, te analyseren en samen te leren, werkt de Achterhoek aan een vruchtbare bodem – letterlijk én figuurlijk. De resultaten dragen bij aan het ontwikkelen van een landbouw die economisch én ecologisch houdbaar is. Deze aanpak sluit naadloos aan bij de ambitie van de Achterhoek als experimenteerregio: ruimte geven aan vernieuwing, met de boer als partner in transitie.
Lees het volledige achtergrondartikel met alle inzichten en citaten via deze link.