Urgentie water vasthouden voelbaar in Achterhoek en Liemers: Politiek aan zet

Achterhoek/Liemers, 29 augustus 2025 – Droogte is geen incident meer, maar een structureel probleem dat de beschikbaarheid van drinkwater, leefbaarheid, natuur en economische ontwikkelingen in onze regio onder druk zet. Inwoners, landbouw en natuur hebben ook dit jaar weer de gevolgen ervaren. 2025 is net als 2018, 2019, 2020 en 2022 weer een extreem droog jaar. Daarnaast krijgen we steeds vaker te maken met heftige piekbuien. De vraag is niet óf, maar hóe we ons aanpassen. Dat vraagt om keuzes en investeringen – en juist daar liggen de komende maanden belangrijke verantwoordelijkheden voor volksvertegenwoordigers van gemeenten, waterschappen en provincie.

Water vasthouden

Zes jaar geleden startten 18* overheden en maatschappelijke partijen in de Achterhoek en Liemers de samenwerking om de droogteproblematiek aan te pakken. Het gebied is grotendeels afhankelijk van regenwater dat valt en de beschikbaarheid van grondwater. Een ondiepe grondwaterstand is van essentieel belang: het voedt beken, vennen en natuurgebieden én vormt de stille reserve voor landbouw en drinkwater. Bij uitblijvende neerslag valt die buffer weg, met directe gevolgen voor ecosystemen, oogsten en zoetwaterbeschikbaarheid. Meer en beter water vasthouden en minder snel afvoeren is het devies om te zorgen dat het gebied zelf voldoende buffer kan creëren.

Versnelling noodzakelijk

Afgelopen vrijdag gingen zo’n 80 raadsleden, Statenleden en algemeen bestuursleden van het waterschap het veld in. Samen met dijkgraaf Hein Pieper, gedeputeerde Ans Mol en burgemeester Joost van Oostrum bezochten ze de afgelopen jaren gerealiseerde projecten in de Achterhoek en de Liemers. Tijdens de excursie werd duidelijk: de eerste resultaten zijn zichtbaar. Sommige plekken vragen ingrijpende maatregelen en ander grondgebruik. Op andere plaatsen kunnen ook kleinschalige maatregelen al helpen. Maar het laat ook zien dat versnelling noodzakelijk is.

Gemeenten aan zet

“We zijn nu met acht sleutelprojecten in de Achterhoek en Liemers bezig, maar het doel is dat deze gebieden helemaal klimaatrobuust worden”, alsdus gedeputeerde Mol. Dit vraagt niet alleen om financiële middelen, maar ook om een andere kijk op ruimtelijke ordening. Volgens Joost van Oostrum ligt juist hier een belangrijke taak voor de gemeenten. Hij liet aan de hand van een ‘bodem en water sturend kaart’ zien hoe de gemeenten hier invulling aan kunnen geven. Van Oostrum:” Het is van belang om water en klimaat te agenderen voor de komende verkiezingen en coalitievormingen.”

Samenwerken aan een nieuw waterbeheer

De groep bezocht locaties als ’t Medler, ’t Klooster, Koolmansdijk en Wientjesvoort. Dit zijn projecten waar succesvol maatregelen getroffen zijn om zowel de droogte als de piekbuien aan te kunnen. Hein Pieper schetste de impact van klimaatverandering: “Onze regio heeft meer dan elders in Nederland last van extreme droogte. Dat komt door de hoge zandgronden én doordat we nauwelijks water uit de grote rivieren kunnen inlaten. Ook piekbuien komen steeds vaker voor. We kunnen er niet omheen. We moeten ons landschap aanpassen, maar ook ons gedrag. Na eeuwenlang water afvoeren moeten we nu de balans vinden tussen water afvoeren en vasthouden. Dat is vaak maatwerk – en altijd samenwerk. Inwoners natuurorganisaties, ondernemers, agrariërs, waterbedrijven, overheden en andere organisaties: we hebben iedereen nodig voor deze omslag.

Drinkwater en ruimte onder druk

Gedeputeerde Ans Mol over het resultaat van de samenwerking tussen de verschillende partijen: “We zijn trots op wat er al gebeurt, maar de opgave is groter en urgenter. Als we drinkwater niet veiligstellen, lopen we het risico dat ook nieuwbouw en de vestiging van bedrijven stilvallen. Dat kunnen we ons niet permitteren.” Om projecten te versnellen, wil de provincie extra middelen beschikbaar stellen en doet een beroep op het waterschap en de gemeenten voor cofinanciering.

Volksvertegenwoordigers aan zet

De excursie toonde aan dat de gevolgen van droogte niet langer abstract zijn, maar zichtbaar in het landschap en voelbaar in de samenleving. Burgemeester Joost van Oostrum: “Dit raakt iedereen: van boeren tot bedrijven en van inwoners tot natuurgebieden. Daarom is het cruciaal dat bestuurders nú keuzes maken om water beter vast te houden.”

De komende maanden staan politieke besluiten over investeringen, ruimtelijke ordening en samenwerking centraal. De boodschap uit het veldbezoek was helder: uitstel is geen optie.

Andra Weg, raadslid bij de gemeente Berkelland, blikt terug op een zinvolle dag. “Vanmorgen werd er verwezen naar de situatie in Zuid-Spanje, waar sprake is van een toenemende woestijnvorming door klimaatverandering. Als wij in ons gebied niets doen, dan krijgen wij hier met hetzelfde te maken. We moeten dus stoppen met uitstellen en het lef hebben om de droogte écht aan te pakken.”

*De overheden en maatschappelijke partijen zijn Waterschap Rijn en IJssel, gemeente Winterswijk, Doetinchem, Aalten, Oost-Gelre, Berkelland, Bronckhorst, Oude-IJsselstreek, Montferland, Lochem, Zutphen, LTO-Noord, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Het Geldersch Landschap, Gelders Particulier Grondbezit, Vitens en Provincie Gelderland. Ook met vier Liemerse gemeenten wordt samengewerkt. Dit zijn Doesburg, Duiven, Zevenaar en Westervoort.