Achterhoek Monitor 2022/23: stabiele economie met urgente opgaven

De derde Achterhoek Monitor is gepresenteerd op 8 december 2022 tijdens het jaarcongres in de DRU Cultuurfabriek te Ulft. Het overzicht van feiten en cijfers over de economie en het leven in de regio is in opdracht van de Achterhoek Board samengesteld door een team van onafhankelijke onderzoekers. Ook nu blijkt weer dat de Achterhoek beschikt over een grote veerkracht. De COVID19-crisis blijkt vooralsnog niet meer dan een glooiing te zijn geweest in de gestage positieve ontwikkeling van de Achterhoekse economie. Tegengesteld aan de Nederlandse economie die een dip kende. Emmeke Gosselink, voorzitter stuurgroep Achterhoek Monitor: “Er gaat veel goed, maar de cijfers laten zien dat we niet achterover kunnen leunen. Voorbeeld is de knellende arbeidsmarkt die nog krapper is dan vorig jaar. Het jaarlijks tekort bedraagt inmiddels 1.900 werken­den. Bovendien zijn er nieuwe uitdagingen door de huidige mondiale ontwikkelingen en grote maatschappelijke opgaven.”

Bovenstaande foto: Marc Bruijnzeels en Mirjam Koster in gesprek over arbeidsmarkt, inwoners en gezondheid.

Trends op de arbeidsmarkt
De krapte op de arbeidsmarkt betreft nu alle sectoren en lijkt eerder van structurele aard dan van conjuncturele aard te zijn. Bovendien is deze krapte hoger dan in omliggende regio’s. Positief is dat steeds meer Achterhoekers binnen de regio werken; het aantal Achterhoekers dat buiten de regio werkt is tussen 2014 en 2020 met 2.400 afgenomen. Toch is de “pendelbalans” nog altijd negatief; er werken meer mensen buiten de regio, dan van buiten de regio in de Achterhoek. Daarnaast valt op dat de arbeidsparticipatie toeneemt en deeltijders meer uren willen gaan werken.

Trends op de woningmarkt
De druk op de woningmarkt is hoog, wel is in de eerste helft van 2022 deze druk voor kopers iets afgenomen. In 2021 kon een koper nog kiezen uit 2,1 woningen. Inmiddels zijn dit 2,2 woningen. In een gezonde woningmarkt zou dit 6 á 7 woningen moeten zijn. De druk in de sociale huursector neemt echter nog wel toe. Met name die voor appartementen.

Bevolkingstrends
Het aantal inwoners stijgt sinds 2020. Dat komt omdat er meer mensen zich vestigen in de Achterhoek dan er vertrekken. In 2021 was dit een positief saldo van 1.234 mensen. De natuurlijke aanwas in de Achterhoek is negatief: jaarlijks sterven er meer mensen dan er geboren worden in de Achterhoek. Gosselink: “Positief is dat onder de nieuwkomers ook een groot aantal arbeidskrachten zitten, die we hard nodig hebben.” Ruim de helft van de nieuwkomers is tussen de 30- 60 jaar.

Achterhoek kent grote toegevoegde waarde
In de Achterhoek wordt flink in machines en digitalisering geïnvesteerd, waardoor met minder werknemers meer werk verzet wordt. Positief is dat in de Achterhoek de toegevoegde waarde (winst) per baan in een flink aantal sectoren is toegenomen. De Achterhoek blijkt met vijf clusters een sterke ontwikkeling te kennen ten opzichte van omliggende regio’s. Emmeke Gosselink: ”We zijn positief verrast met de gunstige cijfers in toegevoegde waarde. In de Achterhoek zetten we sterk in op digitalisering, dit helpt om de economie stabiel te houden in de krappe arbeidsmarkt.”

Eerste SDG-Regio
In de Achterhoek Visie 2030, die in september dit jaar is vastgesteld, zijn vier overkoepelende SDG’s (wereldwijde duurzame ontwikkelingsdoelen) opgenomen waaraan de Achterhoek, als eerste SDG-regio van Nederland, werkt. In deze monitor staan praktische voorbeelden en een eerste beeld hoe daar invulling aan gegeven wordt.

Wonen, werk en gezondheid belangrijk voor geluk
Uit recent onderzoek onder bijna 3.000 Achterhoekers blijkt dat wonen (zowel de woning als de woonomgeving), werk (zowel inkomen als werk-privé balans) en gezond­heid het meest samenhangen met geluk. Het onderzoek laat zien dat kunnen rondkomen, een goede werk-privé balans en de algemene gezondheid nog aandacht vragen in de Achterhoek. Met name Achterhoekers die maandelijks geen geld overhouden zijn minder positief over hun geluk en gezondheid. Wel zijn we erg tevreden over onze woning, woonomgeving en werk. Dit is iets om te koesteren.

De online monitor: een duidelijk dashboard
Jaarlijks wordt het online dashboard van de Achterhoek Monitor voorzien van nieuwe cijfers die beschreven worden in de jaarpublicatie. Het dashboard laat ontwikkelingen van de regio zien door de tijd heen en biedt de mogelijkheid om ontwikkelingen ten opzichte van Nederland of Achterhoekse gemeenten onderling te vergelijken. Deze site is toegankelijk voor iedereen en interessant voor wie werkt aan de toekomst van de Achterhoek. Alle uitgebreide data inzien kan via: www.achterhoekmonitor.nl. Ook de video-opname van het jaarcongres is vanaf 9 december hierop terug te zien.