Derde thema-avond leerkring: Voorzieningen in de Achterhoek

Wat betekent de krimp voor de voorzieningen in de Achterhoek en hoe ga je daar als raads- of Statenlid bestuurlijk mee om?                                  

Die vraag stond maandag 21 januari centraal in het gemeentehuis van Berkelland in Borculo, waar de derde van een viertal thema-avonden plaatsvond in het kader van een Achterhoekse leerkring voor gemeenteraads- en Statenleden. Doel van de leerkring is om met hen in gesprek te gaan over de gevolgen van de bevolkingsontwikkeling in de Achterhoek aan de hand van vier thema’s die worden ingeleid door deskundigen. Deze keer stond het hanteren van regionale afwegingskaders voor voorzieningen op de agenda.

De avond begon prikkelend met een quiz. De ongeveer vijftig aanwezigen konden antwoord geven op een viertal vragen over voorzieningen in de Achterhoek door een rode of groene kaart omhoog te houden. Eén vraag was bijvoorbeeld: “Hoeveel van de 137 kernen in de Achterhoek hebben maximaal twee voorzieningen?” (antwoord: 92 kernen). Patricia Hoytink-Roubos, raadslid in Berkelland, beantwoordde als enige alle vragen correct.

Twee deskundigen presenteerden vervolgens hun visie op het thema. Stedenbouwkundige Enno Zuidema ging in op zijn onderzoek in de krimpende Eemsdelta in Oost-Groningen, waar samen met bewoners is gekomen tot een woon- en leefbaarheidsplan. Daarin is gekozen voor een robuuste ruimtelijke structuur, met drie centrale kernen met regionale verzorgende functies, enkele complete centrumdorpen waar huisartsen, scholen en winkels aanwezig zijn en tot slot woondorpen met weinig voorzieningen. Volgens Zuidema heeft leefbaarheid te maken met de afstand tot een ziekenhuis, scholen, winkels en professionele zorg, maar draait het zeker ook om kleine zaken in de woonomgeving, zoals straatlantaarns, een grasveld om te voetballen, een huisarts in de buurt en de mogelijkheid voor kinderopvang.

Tweede deskundige van de avond was Joop Hofman, een fervent voorstander van burgerparticipatie: “Participatie is het met elkaar bezig zijn en onderhandelen in allerlei vormen.” Hofman acht het van belang los te komen van standaardmodellen en te leren werken met chaotische modellen. Daar zijn gangmakers voor nodig die op hun eigen manier te werk gaan en niet in bestaande structuren zitten. Zij bedenken oplossingen op een afwijkende manier en kunnen veranderingen tot stand brengen. Hofman: “Zulke gangmakers hebben je onder de inwoners van elk dorp. Die hebben geen last van gemeentelijke grenzen en zijn slim genoeg om te beseffen dat er te veel zwembaden zijn. De politiek moet niet altijd haar stempel willen drukken op plannen, maar accepteren dat ontwikkelingen uit de samenleving ook goed kunnen zijn.”

De deelnemers gingen na de presentaties in groepjes uiteen om aan de hand van twee stellingen te discussiëren over het thema. Hieruit kwam onder andere naar voren dat er geprobeerd kan worden om de standaardmodellen los te laten, maar dat initiatieven vaak worden geremd vanwege een gebrek aan geld. Een andere belangrijke bevinding was dat voorzieningen beter in stand kunnen worden gehouden door te investeren in sociale cohesie in plaats van in steen.

Muzikant Bart Kiers sloot de avond af met een muzikale samenvatting getiteld ‘Zij die ouder worden’.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken organiseert deze leerkring samen met de provincie Gelderland en de Regio Achterhoek in het kader van de Achterhoek Agenda 2020.

Download hieronder de presentaties van de deskundigen:
Presentatie Enno Zuidema
Presentatie Joop Hofman